Një ditë para hapjes zyrtare të “Manifesta14 Prishtina”, sot është mbajtur konferencë për media ku është shpalosur programi 100 ditor i këtij edicioni të 14-të të “Manifestës Bienale Nomade Evropiane”, i cili është i pasur me ndërhyrje të shumta artistike, urbane, shfaqje, ngjarje e punëtori.
Edhe në “Manifesta 14 Prishtinë” u ngrit çështja e mosliberalizimit të vizave për qytetarët e Kosovës.
Drejtoresha e këtij eventi, Hedwig Fijen u shpreh se për herë të parë Bienalja Nomade Evropiane po mbahet në Ballkanin Perëndimor.
Ajo tha se në këtë edicion të 14-të po marrin pjesë 103 pjesëmarrës nga 30 vende të ndryshme.
Fijen: Jemi krenar të prezantojmë 103 pjesëmarrës nga 30 vende
“Jemi krenar të prezantojmë 103 pjesëmarrës nga 30 vende përfshirë 25 kolektive, 40 pjesëmarrës nga Kosova dhe 26 të tjerë nga Ballkani Perëndimor që nënkupton dhe kjo është unike 65% e pjesëmarrëse të përgjithshëm janë nga rajoni. Ky edicion i ‘Manifestas’ bazohet në katër shtyllat kryesore si rezultat i hulumtimeve 4-vjeçare dhe gjenerimit të informatave... Është ish-fabrika e tullave, Hoteli ikonik ‘Grand Hotel’ hapësira e komunitetit që quhet qendra për praktikë narrative në ish-bibliotekën ‘Hivzi Sylejmani’ dhe një pjesë të 24 hapësirave gjithandej qytetit. I kemi vendosur këto hapësira dhe lokacione si pjesë e rikthimit të qytetit pjesët origjinale të qytetit të Prishtinës”, tha ajo.
Fijen ngriti si shqetësime dhe mosliberalizimin e vizave për kosovarët, për çka tha se kjo ndikon që komuniteti kulturor e artistik kosovar të përballet me kufizime bazike për të zhvilluar kapacitet e tyre.
Fijen: Kosova vazhdon të mbetet me regjim të kufizuar të vizave
“Duhet të rrisim vetëdijësimin e ndërgjegjësimin për kufizimet e padrejta të kësaj pjese të Evropës. Kosova është duke iu dëshiruar mirëseardhje të gjithë juve vizitorëve, artistëve e krijuesve, profesionistëve nga e tërë Evropa, por fatkeqësisht Evropa së pari Qeveria ime nuk i mirëpret kosovarët për shkëmbimet e tyre të ngjashme kulturore, një prej parimeve bazike të ‘Manifestës’, liberalizimi i vizave është pritur në vitin 2018, por tani në vitin 2022 Kosova vazhdon të mbetet me regjim të kufizuar të vizave... Kjo mungesë e liberalizimit të vizave nënkupton se komuniteti kulturor dhe artistik i Kosovës përballet me kufizimet më bazike duke kufizuar kapacitet e tyre për të zhvilluar dhe vazhduar dialogun konstruktiv me pjesën tjetër të Evropës lëre më pjesën tjetër të botës”, tha ajo.
Ministri i Kulturës, Rinisë dhe Sportit, Hajrullah Çeku tha se “Manifesta” është lobimi politik për të ecur pa u diskriminuar në rrugën integruese evropiane të Kosovës. Çeku tha se Qeveria e Kosovës ka ndihmuar “Manifestën” me rreth 2 milionë euro.
Çeku: Kosova organizatore e Manifestës, por banorët e saj nuk mund të udhëtojnë pa viza
“Banorët e Kosovës e cila organizon ‘Manifestën’ nuk mund të udhëtojnë pa viza nëpër Evropë, ‘Manifesta’ është edhe lobimi ynë politik për të ecur pa diskriminuar në rrugën tonë integruese evropiane. ‘Manifesta’ është edhe kërkesa jonë legjitime për trajtim të barabartë me popujt e tjerë në rajon dhe në Evropë, është dëshmia më e prekshme që Prishtina jonë me numrin 14 nuk është se dallon fortë nga Marsej juaj me numrin 13 e as nga Barcelona me numër 15. Prandaj, vizat e BE-së ndaj qytetarëve të Kosovës ka kohë që kanë humbur nëse ndonjë herë kanë pasur kuptim.
‘Manifesta’ është edhe ekonomi përmes turizmit kulturor është edhe rrjetëzim artistik ndërkombëtar dhe reputacion për shtetin. ‘Manifesta’ është platformë diskutimi për muzeun tonw të ardhshëm të artit bashkëkohor wshtw gjithashtu edhe dëshmi që vendi ynë mund të organizojw ngjarje edhe më të mëdha botërore të artit dhe rrit potencialin e zhvillimit të monumenteve të trashëgimisë kulturore”, theksoi Çeku.
Minsitri Çeku theksoi se përmes “Manifestës 14 Prishtina”, objekti i Hamamit të Madh, ish-Gërmia, ish-Tullorja e hapësira të tjera po marrin kuptim të ri përmes ndërhyrjeve artistike.
Çeku: Manifesta po zbulon ide të reja për hapësirat publike
“Shumë nga këto ndërtesa do të rikuptimësohen përmes ndërhyrjeve artistike në këtë periudhë, për shumë nga këto ndërtesa do të zbulojmë ide e funksione të reja, një alternativ ndaj privatizimit, një model ripërdorimi adaptues një qasje ndaj hapësirës dhe ndaj publikes”, theksoi ai.
Kurse, kryetari i komunës së Prishtinës, Përparim Rama duke u shprehur i lumtur që Bienalja Nomade Evropiane kësaj radhe po mbahet në kryeqytetin e Kosovës, tha se trashëgimia e Manifestës do të jetoj edhe përtej 100 ditëve sa është kjo platformë në Kosovë. Rama tha se “Manifesta” me ndryshimet e saj ka sjell artin tek qytetarët.
Rama: Manifesta diskutim për mundësitë e reja për hapësirat publike
“Ideja e re ishte që ne së bashku të bashkojmë forcat për transformimet publike që të hap mundësi për qytetin që të shohim dhe shfrytëzojmë mundësitë që paraqet qyteti dhe të shfrytëzojmë ‘Manifestën’ si platformë për diskutim, debat, për të bërë bashkë komunitetet për të hapur mundësi të reja për të theksuar hapësirat publike brenda qytetit si vende që krijojnë këto mundësi që njerëzit të flasin lirshëm për nevojat e tyre, dëshirat dhe idetë e tyre për qytetin... Nuk jemi këtu duke i çuar njerëzit tek arti, jemi duke e sjell artin tek njerëzit përmes këtyre intervenimeve në hapësira të ndryshme publike dhe pastaj mundësi të tjera... Kemi disa intervenime guximtare që janë shumë të dukshme në qytet pra ato ofrojnë këtë optimizmin për njerëzit këtu për qytetarët e Prishtinës”, tha ai.
Në këtë konferencë për shtyp morën pjesë edhe ndërmjetësuesit kreativ, Carlo Ratti dhe Ctherine Nichols.
“Manifesta14 Prishtina“ do të jetë e hapur nga 22 korriku deri më 30 tetor. Përgjatë kësaj kohe qytetarët e Kosovës por edhe të huaj do të mund të vizitojnë 25 hapësirat e “Manifestës” duke nisur nga Hamami i Madh e deri tek Pallati i Rinisë.
Ndërhyrjet kryesore urbane përfshijnë korridorin e gjelbër i cili lidh dy anët e kryeqytetit me një shteg të qëndrueshëm të lëvizshmërisë dhe hap qasje në laboratorin e të mësuarit eko-urban në ish-fabrikën e tullave.
Manifesta po ashtu ka krijuar edhe një institucion të përhershëm ndërdisiplinor kulturor Qendër për Praktikë Rrëfyese e cila është e vendosur në mjediset e ish-bibliotekës “Hivzi Sylejmani”.
Ndyrshe, Bienalja Nomade Evropiane “Manifesta” ndryshon vendndodhjen çdo dy vjet, dhe është e themeluar në fillim të viteve 1990.