Publicisti Lirim Gashi ka reaguar me një shkrim të gjatë e kritik ndaj Presidentes së Kosovës, Vjosa Osmani. Ai e akuzon se ka zgjedhur t’i shpëtojë vajzat e saj nga kushtet e shkollave publike duke paguar 16 mijë euro në vit për shkollimin privat të tyre, ndërkohë që fëmijët e qytetarëve të thjeshtë mbesin në të njëjtat kushte të vështira.
Më poshtë gjeni shkrimin e plotë të Lirim Gashit:
VJOSA, TUALETET DHE TRAGJIKOMEDIA E POLITIKËS SONË
Sapo filloj ta mbroj Vjosën nga vetja e saj, dëgjoj se ajo i pagan 16 mijë ero në vit për shkollimin e dy vajzave të saj, vetëm që t’i shpëtojë nga tualeti i shkollës publike që ndodhet afër klasës së tyre.
Dhe me të drejtë pyes vetën dhe juve?
Po kush do t’i shpëtojë fëmijët e popullit të thjeshtë nga i njëjti tualet dhe nga tualetet e ngjashme toksike në shkollat tjera publike, nëse jo Presidentja e shtetit, apo mos vallë fëmijët e tjerë vlejnë më pak se vajzat e saj?
Nga ana tjetër, duhet të kesh një mal me para për t'i paguar 16 mijë euro në vit për shkollimin e vetëm dy fëmijëve në një shkollë fillore, muret e së cilës ndoshta janë të ndërtuara nga ari apo nga minerale të tjera, akoma më të çmueshme.
Pyetja tjetër që duhet shtruar është kjo:
Nga i vijnë një presidenteje të një shteti kaq të varfër kaq shumë para, apo ka fabrikë parash?
I kërkoj falje të gjithëve që u kam dhënë përshtypjen se Vjosa është në të njëjtin rang me Albinin në çfarëdo kuptimi.
Në të ardhmen do të jem shumë më i kujdesshëm në vlerësimin e figurave të tilla publike që ia kanë dalë t’më hedhin hi syve edhe mua, edhe pse unë tashmë veç e kisha parandjenjën se nuk e meritonin.
Po të ishte angazhuar Vjosa, qoftë edhe vetëm tre përqind për një jetë më të mirë të fëmijëve të popullit të saj, aq sa është angazhuar për përparimin karrierist të Prindonit të saj politikisht dhe intelektualisht të paaftë dhe njerëzisht të pandjeshëm, nuk do të më duhej sot të shkruaja kështu për të.
Duket se Vjosa e ka keqkuptuar karrigen e presidentes së shtetit si një ulëse kolektive për familjen e saj, dhe kjo e vërteton tezën time se shumica e politikanëve tanë janë të bindur se funksionet më të rëndësishme shtetërore janë oaza nga të cilat kanë të drejtë ta thithin edhe pikën e fundit të gjakut dhe të djersës së popullit tè tyre në të cilin betohen çdo ditë.
Sapo filloj ta mbroj Vjosën nga vetja e saj, app sapo ndiej nevojën ta shpëtoj nga rruga e saj e gabuar siç shpëtohet një motër nga një rrëpirë, pikërisht në atë çast dëgjoj lajmin se ajo paguan gjashtëmbëdhjetë mijë euro në vit për shkollimin e dy vajzave të saj, vetëm për t’i shpëtuar nga tualeti i shkollës publike që ndodhet afër klasës së tyre.
Dhe unë, si çdo qytetar i thjeshtë që për vite ka pritur drejtësi dhe barazi, pyes veten:
Po kush do t’i shpëtojë fëmijët e popullit të thjeshtë nga të njëjtat tualete, nga ato vrima të mbushura me erë të rëndë dhe nga helmi që mbartin?
Apo ndoshta fëmijët e popullit vlejnë më pak se vajzat e presidentes?
Ja ku qëndron drama jonë, një dramë që do ta kishte zili edhe Dostojevski:
Personazhi kryesor, gruaja që betohet mbi Kushtetutë për barazinë e qytetarëve, zgjedh të shpëtojë vetëm gjakun e vet nga balta e përbashkët ku ne të tjerët ende zhytemi. Dhe atëherë unë ndiej një mllef të ftohtë, jo të shpejtë e të verbër, por atë mllefin e thellë që përtypet ngadalë, që filozofët e quajnë zemërim moral — një zemërim që nuk kërkon hakmarrje, por drejtësi.
Duhet të kesh një mal me para për të paguar gjashtëmbëdhjetë mijë euro në vit për shkollimin e dy fëmijëve në një shkollë fillore. Muret e asaj shkolle duhet të jenë të ndërtuara nga ari, ose nga minerale akoma më të çmuara, ndryshe si mund ta justifikosh këtë barrë financiare që shumica e qytetarëve nuk do ta përballonin as për dhjetë jetë rresht?
Rousseau do të thoshte se këtu është thyer kontrata sociale: kur sundimtari nuk ndan të njëjtin fat me popullin e vet, lidhja mes tyre zhbëhet.
Dhe pyetja që më lind si gjilpërë në tru është e pashmangshme: nga i vijnë një presidenteje të një shteti kaq të varfër kaq shumë para?
A ka vallë ndonjë fabrikë parash të fshehur diku, a po jemi ne, taksapaguesit, ata që mbushim kasafortën që i lejon të ndahet nga realiteti ku ne jetojmë?
John Rawls do të thoshte se drejtësia është barazi e mundësive. Atëherë, ku është barazia kur vajzat e saj kanë mundësi të shpëtojnë, ndërsa fëmijët e tjerë duhet të mësojnë të durojmë erën e mykut dhe frikën nga pasiguria?
I kërkoj falje vetes që e vura Vjosën në të njëjtën peshore morale me Albinin.
Ai, me të gjitha gabimet e tij, së paku nuk e braktisi betejën për t’i shëruar plagët e institucioneve publike.
Vjosa, nga ana tjetër, duket sikur e ka keqkuptuar karrigen e presidentes si një ulëse të ngrohtë për familjen e saj, një oazë nga e cila thith çdo pikë gjaku e djersë të popullit që e zgjodhi.
Kant do të më këshillonte të mos e shoh vetëm si individ, por si shembull: a do të donim që çdo udhëheqës të ndiqte këtë rregull — të shpengonte familjen e vet nga hallet publike dhe të linte pjesën tjetër të kombit të fundosej? Jo, kjo nuk mund të bëhet ligj universal.
Pedagogjikisht, akti i saj është i dëmshëm.
Çfarë mësojnë prindërit dhe nxënësit nga kjo?
Mësojnë se shpëtimi nuk vjen nga përmirësimi i shkollës publike, por nga ikja.
Dhe kështu, shpresa për reformë shuhet para se të ndizet. Paulo Freire do ta quante këtë “pedagogji të shtypjes”: kur shembulli i liderit bën që shumica të ndihen të pafuqishëm, cikli i pabarazisë vetëm forcohet.
Më shumë se një kritikë personale, kjo është thirrje për përgjegjësi.
Presidentja mund të kthente këtë mllef në shpresë, sikur të dilte para popullit dhe të shpallte një program kombëtar “Shkolla të Pastra dhe të Sigurta”, sikur të premtonte se çdo fëmijë, nga Mitrovica deri në Dragash, do të kishte një tualet të pastër dhe një klasë të sigurtë. Kjo do t'ia shlyente një pjesë të mëkatit moral.
Por derisa ajo nuk e bën, unë mbetem këtu, duke shkruar siç shkruante Dostojevski për shpirtin rus — i vrarë nga padrejtësia, por ende me shpresë se pendesa dhe drejtësia janë të mundshme.
Sepse edhe kur kritikohet me ashpërsi, drejtësia është akt dashurie ndaj së vërtetës.
Dhe kjo e vërtetë sot është e thjeshtë: fëmijët e popullit nuk vlejnë më pak se vajzat e presidentes.
Ky është një opinion i autorit Lirim Gashi, i publikuar fillimisht në profilin e tij në Facebook.
Nga Lirim Gashi